’’Sakın ha!’’ Denmesi Gereken Sinsi Tuzaklar

''Bana bakın, uslu duracaksınız. Sakın ha, yaramazlığınızı görmeyeyim!’’

Bilhassa küçük yaşlarda sıkça duyulan bir ünlem cümlesi… Ne kadar da tanıdık değil mi?

Özellikle hareketli çocukları olanlar için bu uyarı cümleleri dillerine pelesenk olmuştur. Zira her yeni gün, yeni bir macera yaşandığı için ebeveynler artık tetikte olurlar. Duvara vuran koridordaki top sesleri, az sonra salonda kırılacak cam çerçevenin de işaretidir. Bunu çokça tecrübe etmiş ebeveynler de olaylar henüz o noktaya varmadan müdahale ederek zararı en aza indirgemeyi düstur edinirler.

''Sakın dedim!’’

''Anne, bir şey yapmıyoruz ki…’’

Mekân misafirlikse, ''Sakın…Aklından bile geçirme!’’ mesajını gözleriyle verirler. ''Arkadaşını ağlatma!’’ demez, daha ortada bir şey yokken ''Ebelemece yok. Siz oturup resim yapın, gözüm üzerinizde!’’ diyerek kıpırdamalarına bile fırsat vermezler. 

Detaya hâkim olmayan çevredeki diğer yetişkinler anlayamadıkları için bu otoriteyi gereksiz sertlik olarak nitelendirebilirler. 

''Ben çocuğumu tanıyorum; az sonra bu ufaklığı ağlatacak. Ve her şey, ebelerken ona sert vurmasıyla başlayacak. Bizimkine yaşıtı olmayanlarla fiziksel temaslı oyunlar yaramıyor; kendini kaptırıyor, çocukları incitiyor…’’

Neden insan kendini frenleyemez?

Tıpkı çocuklukta olduğu gibi aslında her insanın uyarılara rağmen kendine söz geçirmekte zorlandığı alanlar vardır. Bazıları çocukluktan yetişkinliğe taşınır, bazıları sonradan alışkanlık haline gelir. Bazılarının hayatında zorluk oluşturduğunu fark etse de bu davranış eğilimlerini değiştirmekte zorlanır.

Aldığı kilolardan muzdarip olsa da atıştırmadan duramaz.

Sigarayı defalarca bırakmış olsa da yıllar sonra yeniden başlayabilir. 

''Bu son! Bundan sonra arabayı yenilemek, yeni çanta almak filan yok…’’ der, ama indirim sezonunda bütçesini dibe indirir.

Ciddiyetsiz ilişkilere tövbe etmişken ''Bu son, bir dahakine kısmetse…’’ diye pişman olacağı nice tavizler verir.

Ne spora ne dil öğrenmeye vakit ayıramazken; saatlerce bilgisayar oyunu oynayabilir, sosyal medyada gezinebilir.

Hatta her şeyini kaybettiği şans oyunları için borç alır, son defa oynayarak kayıplarını geri kazanacağına inanır.

Zaman zaman bu davranışların hayatına getirdiği maliyetler o kadar ağır gelir ki o bıkkınlıkla hepsinden kurtulmak ister.

''Tövbe…” der ama bir süre sonra hayırsız bir sevgilinin kötülüklerini unutup jestlerini hatırlamak gibi o eski alışkanlığa yeniden çekildiğini hisseder.

''Çok yediğim, çok içtiğim, çok aldığım, büyük oynadığım, çok kaptırdığım için böyle oluyor. Kararında yaparsam bir şey olmaz’’ der. Başta kontrollü gidiyormuş gibi hissetse de kısa bir süre sonra kendini eski halinde bulur. Üstelik artık kurtulma ümidi daha da azalır.

Küçükken, canı ne istiyorsa onu yapmak için, otorite sahibi olacağını düşündüğü reşit olma yaşını dört gözle bekler. Oysa insan kendi kendine yön vermekte zorlanacağını, bazı alışkanlıklarının onu yönetip otoriteyi ele geçireceğini düşünemez. 

Aslında onu yetiştiren anne ve babası altın stratejiyi söylemiştir. ‘’Sakın ha! Aklından bile geçirme!’’

''Vazoyu kırma!’’ değil; 'Evde top bile oynama!’’. Çünkü az sonra koridor yetmeyecek; daha geniş olan salonda oynamak isteyecek.

''Bir araba daha alamayız.’’ değil; ‘’Alışveriş merkezine gitmiyoruz. Oyuncakçıya girmek yok.’’ Çünkü az sonra o arabayı görünce sanki hiç arabası yokmuş gibi, bir fırsatı kaçırıyormuş gibi bahtsız hissedecek.

‘’Bir çizgi film daha izleyemeyiz.’’ değil; ‘’Yemek yerken bir şey izlemiyoruz, yemeğimize odaklanıyoruz.’’ Çünkü bir tane daha izlese bir sonrakini de izlemek isteyecek. Yemek yemekle ilgili tüm sistemi de bozulmaya başlayacak.

Mesele bir şeyi yapmamak değildi. Sır; ona hiç yaklaşmamakta, sakınmakta gizliydi.

‘’Bu saçma dizinin nesini seviyorlar’’ diye dışarıdan gözlemleyenler, bir süre sonra izlemeye devam ettikçe o dizinin müptelası da olabilirler. 

Demek ki; insanı zorlayan ne varsa, ondan uzak durmak; olmazsa olmazı olmalı.

Anneler, babalar ‘’Sakın!’’ diyerek çocuklarını nice tehlikelerden henüz ortaya çıkmadan korumayı başarmışlardır. 

Şimdi sıra artık büyümüş olan yetişkinde…Hangi sinsi tuzaklara ‘’Sakın ha!’’ demeye ihtiyacı olur insanın?

&

" Milyarlarca insan içinde, 

'bir' kişinin ne önemi olabilir ki?
Bunun cevabını, o 'bir' kişiye sorun! "

 Yahya Hamurcu

Kim Kimdir?

İlişkide Ustalık

Başarı Psikolojisi